Sevimli
ədəbi qəhrəmanım
Kitabları həyat hadisələrinin əksi
sananlar yanılmırlar. Yazıçılar, şairlər bədii əsərlərinin qəhrəmanlarını sanki
bizim ətrafımızdakı insanların arasından seçərək yaradırlar. Biz həyatda olduğu
kimi, bədii əsərlərdə də müxtəlif xarakterli insanlarla rastlaşırıq. Bədii sürətlərdən
bəziləri müsbət, digərləri isə mənfi keyfiyyətlərə malik olurlar. Buradan da
oxucularda onlara qarşı rəğbət və ya nifrət hissi oyanır. Başqa sözlə desək, hər
kəs oxuduğu bədii əsərlərdəki surətlərin arasında öz xarakterinə, həyata
baxışlarına uyğun gələn ədəbi qəhrəman seçir və hətta onu öz idealı
sanır. Mən insanlarda mərdlik, çətinliklərdən qorxmamaq, sirr saxlamaq
kimi keyfiyyətləri yüksək qiymətləndirirəm. Seçdiyim ədəbi qəhrəmanı da elə bu
meyarlarla müəyyənləşdirmişəm. Bu, Azərbaycan yazıçısı Məhəmmədhüseyn Təhmasibin
qələmə aldığı "Çiçəkli dağ” əsərindəki Mətanət obrazıdır. Azərbaycan şifahi
xalq ədəbiyyatının gözəl bilicisi olan M.Təhmasib "Çiçəkli dağ” əsərini də
sirli-sehirli nağıllarımızın motivləri əsasında qələmə almışdır. Yazıçının
əsərdə böyük məhəbbətlə yaratdığı Mətanət surəti təmiz əqidəli gənc azərbaycanlı
qızların ümumiləşdirilmiş obrazıdır. O, 60 yaşında nurani bir alim olan Həkimin
şagirdidir, cəmi 18 yaşı var. Lakin gənc olmasına baxmayaraq, onun möhkəm
xarakteri formalaşıb. Yazıçı bu gənc qıza Mətanət adı verməklə onun
xarakterinin möhləmliyini xüsusi nəzərə çarpdırmaq istəmişdir. Mətanət elmin
sirlərini mükəmməl bilən müəllimindən yaxşı bilik və həyat dərsi alıb. Zülmkar
Simnar xan həmkəndlilərini incidəndə, kəndə gələn suyun qarşısını kəsəndə Mətanət
müəllimi Həkimə qoşularaq ona Çiçəkli dağındakı daşları əridə bilən, torpağın bəhrəsini
artıran dərman hazırlamaqda kömək edir. Bundan sonra hadisələrin inkişafı
dramatik xarakter alır. Simnar xan Qaraqayanı yarmaq, suyun qabağını açmaq istəyən
həkimi zindana saldırır, onun hazırladığı dərmanın sirrini öyrənmək istəyir. Həkimi
ələ salmaq cəhdləri baş tutmadıqda Simnar xan dərmanın sirrini Mətanətdən oyrənmək
istəyir. Lakin o yanılırdı. Mətanət ona verilən işgəncələrdən, zindana
salınmaqdan əsla qorxmur. Müəlliminin hörmətini uca tutur, dərmanın sirrini
vermir. Mətanətin ondan dərmanın sirrini öyrənmək istəyən zülmkar xana qəti
cavabı belə olur: "Bilmirəm, bilsəm də, demərəm”. Şagirdin iradəsi, dözümü, hətta
daşa dönmək təhlükəsi qarşısında sınmaması müəlliminin qəlbini шаешчфк hissi ilə doldurur. Mətanətin sirr verməməsindən böyük qürur duyan Həkim
iftixarla deyir: "Sən doğrudan da Mətanət imişsən”. Bu kimi keyfiyyətlərinə
görə mən Mətanəti idealım hesab edirəm və həyatda da seçdiyim bu, ədəbi qəhrəmana
oxşamaq istəyirəm.
|